Jałowiec pospolity

Juniperus communis L. Jałowiec.

Jest wiecznie zielonym iglastym krzewem, rzadziej drzewem, występującym na wszystkich obszarach półkuli północnej. Roślina ta jest bliska człowiekowi od niepamiętnych czasów. Jałowcem leczono, odpędzano morowe powietrze, łączono z nim wierzenia i zabobony.

Surowcem są dojrzałe wysuszone owoce, które przez botaników nazywane są szyszkojagodami lub nibyjagodami. Owoce o średnicy 4—10 mm mają jasnobrunatny miąższ, w którym przebiegają przewody olejkowe. Wewnątrz owocu znajdują się trzy trój-graniaste twarde nasiona. Zapach surowca jest raczej słaby, a smak żywicowaty lekko słodki. Szyszkojagody zawierają od 0,2 do 2% olejku, przy czym w mniejszych jagodach jest go więcej. Skład olejku związany jest z pochodzeniem roślin, a występują w nim między innymi terpineol, pinen i kamfen. Surowiec bogaty jest w garbniki, flawonoidy, żywice, kwasy organiczne i cukry. Jałowiec zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i żółci, przyspiesza trawienie i przyswajanie pokarmów, hamuje nadmierną fermentację w jelitach.

Owoce stanowią przyprawę do mięsa, szczególnie gęsiny i pieczeni baraniej oraz dziczyzny. Używa się ich przy kwaszeniu ogórków, kapusty i buraków czerwonych. Zmielone owoce wchodzą w skład mieszanek przyprawowych. Owoce i olejek stosowane są powszechnie jako aromatyczna przyprawa w przemyśle mięsnym, wędliniarskim i konserwowym. Olejek dodaje się także do niektórych wódek, np. „Myśliwskiej”, likieru staropolskiego, szkockiego „Ginu“ czy francuskiej.„Genievre“. Owoce i drewno jałowcowe używane są do wędzenia mięsa, szczególnie zaś kiełbas, słoniny i boczku.